Uwagi Zarządu Śląskiej Izby Rolniczej do projektu dokumentu "Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej" w układzie ze strony MRiRW

Uwagi Zarządu Śląskiej Izby Rolniczej do projektu dokumentu:

"Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej" w układzie ze strony MRiRW

Konsultacje społeczne Planu Strategicznego dla WPR - Wspólna Polityka Rolna po 2020 roku - Portal Gov.pl (www.gov.pl)

 

UWAGI OGÓLNE:

- brak nowej definicji krajowej „rolnika”, w tym rolnika aktywnego (czynnego, osoby faktycznie prowadzące działalność rolniczą, itp.) w sytuacji gdy  Rozporządzenie KEiR wyraźnie odsyła to do ustawodawstwa krajowego, [4.1], która miała wyeliminować z systemu unijnej pomocy tych, którzy oddali ziemię w cichą dzierżawę i tylko pobierają dopłaty. To jedna z bolączek naszego rolnictwa i wszystko wskazuje na to, że nie ma nadal woli politycznej, aby podjąć choćby próbę rozwiązania tego problemu. A bez tego pieniądze, mające wspierać gospodarstwa np. w ramach ekoschematów, wcale nie trafią do faktycznych rolników.

- zapisy o spodziewanym sfinansowaniu infrastruktury na obszarach wiejskich z Funduszu Spójności są nieprecyzyjne i rodzą obawy na postawie negatywnych doświadczeń w poprzednim okresie programowania, kiedy łudzono wsparciem obszarów wiejskich z tego źródła w kwocie 5 mld €.

-  wypełnienie wniosku o płatności wcale nie będzie prostsze, nie mówiąc już o realizacji ekoschematów. Każdy z nich będzie charakteryzował się odrębnym zestawem wymagań, terminów itp., więc rozeznanie się w nich może być trudne dla rolnika.

- mnogość  dopłat i wymogi to także konieczność dodatkowych kontroli prowadzonych przez ARIMR, a te będą dotyczyły przede wszystkim większych gospodarstw.

- duży nacisk na rozwój produkcji ekologicznej i atrakcyjne dopłaty mogą doprowadzić albo do zalewu rynku produktami ekologicz­nym (i załamania cen na nie), albo (co bardziej prawdopodobne) do tworzenia kolejnej fikcji w postaci gospodarstw ekologicznych uprawiających głównie dopłaty, co już zresztą przerabialiśmy. Również i w tym przypadku definicja aktywnego rolnika mogłaby ograniczyć ryzyko nieprawidłowości.

- pogłębiono sztuczny podział na małe i duże gospodarstwa. Teraz za małe gospodarstwo będzie uznawane nieprzekraczające 25 tys. euro wielkości ekonomicznej (było 13 tys. euro). Granica ta będzie rozdzielać gospodarstwa kwalifikujące się do pomocy inwestycyjnej, związanej z produkcją rolną lub do pomocy dla małych gospodarstw, związanej głównie z RHD,

- brak określenia wysokości wsparcia w wielu rodzajach proponowanego mechanizmu uniemożliwia prawidłową ocenę skutków realizacji Celów,

- odchodzenie od finansowania dotacyjnego na rzecz wsparcia inżynierią finansową spowoduje ograniczenie dostępu do wsparcia w działaniach „twardych” inwestycyjnych ze względu na niską zdolność kredytową rolników,

- EFA [faktycznie: „obszary i obiekty nieprodukcyjne lub międzyplony, lub uprawy wiążącymi azot, upra­wianymi bez środków ochrony roślin”]- obowiązek wyłączenia 5% powierzchni gruntów ornych na takie obszary będzie dotyczył już gospodarstw uprawiających powyżej 10 ha gruntów ornych (dotychczas dotyczył tych, które posiadały powyżej 15 ha GO), co faktycznie oznacza zmniejszenie produkcji rolnej i dochodu, zwłaszcza w gospodarstwach posiadających gleby wyższych klas bonitacyjnych,

 

1. Organizacja prac nad projektem Planu

Nie ma uwag

1. Diagnoza, ocena potrzeb i ich priorytetyzacja

W analizach SWOT dla każdego celu szczegółowego WPR oraz celu przekrojowego (Załącznik nr4) dla Celu 3 przyjęto jako słabą stronę „Wysokie rozdrobnienie agrarne rolnictwa” na podstawie danych ARIMR o wielkości gospodarstw dla dopłat powierzchniowych, a dla innych parametrów – wg GUS. Dane te nie odzwierciedlają już rzeczywistości i w wielu rejonach kraju faktyczne rozdrobnienie gospodarstw jest znacznie niższe. Należy usunąć ten zapis i wprowadzić inny, właściwie sparametryzowany, ponieważ ma to zasadnicze znaczenie dla Zidentyfikowania potrzeb dla każdego celu szczegółowego.

 

1. Strategia interwencji – Opis podejścia strategicznego

Cel 1 – str. 22 należy dodać do wymienionych sektorów wsparcia produkcyjnego wszystkie dopuszczone Rozporządzeniem PEiR 2018/0216 (COD) art. 30, z późniejszymi zmianami i właściwe dla naszego klimatu, [Interwencje sektorowe],

Cel 2 – Zwiększenie zorientowania na rynek i konkurencyjność … - str. 23 – wsparcie inwestycyjne w formie dotacji dla gospodarstw ekologicznych o wielkości ekonomicznej co najmniej 25 tys. € jest zbyt wysoki – proponuje się 15 tys. € i odpowiednio dla pozostałych gospodarstw, w powiązaniu z dotacją a nie z instrumentami finansowymi,

Cel 7 – Przyciąganie młodych rolników i ułatwianie rozwoju działalności gospodarczej – należy wprowadzić zapisy o wsparciu młodych rolników na poziomie niezbędnym dla realizacji Rozporządzenia KEiR ze względu na wysoki udział młodych rolników jako kierowników gospodarstw rolnych w Polsce i negatywne skutki adekwatnych działań w tym celu w poprzednich okresach programowania,

1. Rozważane działania (interwencje)

Podstawowe wsparcie dochodów do celów zrównoważoności – brak określenia wysokości wsparcia [dopłat powierzchniowych],

Uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodów do celów zrównoważoności - brak określenia wysokości wsparcia [dopłat uzupełniających do 30 ha], należy pozostawić obecny brak górnego limitu powierzchni gospodarstwa,

Uzupełniające wsparcie dochodów młodych rolników - brak określenia wysokości wsparcia,

Ekoschematy – praktyki korzystne dla środowiska i klimatu - brak określenia wysokości wsparcia; nie określono mechanizmu kombinacji (wielu ekoschematów w gospodarstwie), co może [będzie] powodować działania produkcyjne pozorne w dużych gospodarstwach bez produkcji zwierzęcej w celu maksymalizacji wsparcia, kosztem wsparcia do produkcji w mniejszych gospodarstwach,

Ekoschematy – Rolnictwo ekologiczne – brak mechanizmu ograniczania powierzchni gospodarstwa ekologicznego,

Ekoschemat – Dobrostan zwierząt – nie ma uwag,

Wsparcie dochodów  związane z wielkością produkcji do krów – górna granica liczebności stada do wsparcia [20 krów] jest za niska – wskazana liczba 50 szt., - brak określenia wysokości wsparcia, należy ujednolicić minimalne wymagania  od 1 [pierwszej]  krowy w całym kraju i zróżnicować wysokość wsparcia regionalnie, w zależności od warunków środowiskowych i społecznych,

Wsparcie dochodów związane z wielkością produkcji do młodego bydła - górna granica liczebności stada do wsparcia [20 opasów] jest za niska – proponowana liczba 50 szt., zróżnicować wysokość wsparcia regionalnie, w zależności od warunków środowiskowych i społecznych,

Wsparcie dochodów związane z wielkością produkcji do owiec -  należy zróżnicować wsparcie w zależności od warunków środowiskowych na terenie kraju, zwłaszcza na terenach górskich,

Wsparcie dochodów związane z wielkością produkcji do paszowych roślin wysokobiałkowych - brak określenia wysokości wsparcia,

 

Wsparcie dochodów związane z wielkością produkcji do paszowych roślin wysokobiałkowych na nasiona - brak określenia wysokości wsparcia,

Interwencja na rynku owoców i warzyw – Poprawa infrastruktury … - bez uwag

Interwencja na rynku owoców i warzyw – Poprawa wyposażenia technicznego … - bez uwag

Interwencja na rynku owoców i warzyw - Działania informacyjne…  - bez uwag

Interwencja na rynku owoców i warzyw – Działania mające na celu zapobieganie kryzysom -  bez uwag

Interwencja na rynku owoców i warzyw – Działania n rzecz ochrony środowiska –  bez uwag

Interwencje sektorowe na rynku pszczelarskim -  bez uwag

 

Interwencje II filaru

            Ochrona cennych siedlisk …na Naturze 2000 - [art. 65] – bez uwag

            Ochrona cennych siedlisk …poza Naturą 2000 - [art. 65] – bez uwag

            Zachowanie sadów tradycyjnych… - [art. 65] – bez uwag

            Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie - [art. 65] –        bez uwag

Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie - [art. 65] – brak dokładnego zróżnicowania wsparcie wg gatunku

Wieloletnie pasy kwietne – bez uwag

ONW [art. 66] – [czy będą oczekiwane przez rolników zmiany w zasięgu poszczególnych ONW?]

Inwestycje przyczyniające się do ochrony środowiska i klimatu [art. 68] – wsparcie dla gospodarstw powinno być zróżnicowane w zależności od powierzchni objętej urządzeniami wodnymi a górna granica wsparcia zrównana ze Spółką Wodną [1 mln zł],

Inwestycje w gospodarstwach w zakresie OZE i poprawy efektywności energetycznej – maksymalne kwoty wsparcia dla obszaru a są zbyt niskie,

Inwestycje w rozwój obszarów leśnych i poprawę żywotności lasów – bez uwag

Inwestycje zapobiegające ASF - maksymalne kwoty wsparcia dla obszaru a są zbyt niskie

Inwestycje w gospodarstwie zwiększające konkurencyjność (dotacja) – limit wielkości ekonomicznej 25 tys.  jest zbyt wysoki (było 13 tys. €), limit dotacji na zakup maszyn i budynki jest zbyt niski [wskazane podwojenie],

Inwestycje w gospodarstwie zwiększające konkurencyjność (instrumenty finansowe) – bez określenia wysokości wsparcia nie można ocenić tego rodzaju wsparcia, zwłaszcza w przypadku dużych gospodarstw,

Scalanie gruntów rolnych - bez określenia wysokości wsparcia nie można ocenić tego rodzaju wsparcia,

Rozwój usług na rzecz rolnictwa i leśnictwa – poziom wsparcia 500 tys. zł jest zbyt niski; postulowana wartość co najmniej 2 mln zł,

Rozwój współpracy w ramach łańcucha wartości … - minimalna wielkość ekonomiczna 25 tys. € dla RHD zbyt wysoka (wskazana 10 tys. €), kwota wsparcia dla mikroprzedsiębiorcy zbyt niska – wskazana co najmniej 1,5 mln zł,

Rozwój współpracy w ramach łańcucha wartości -  dla prawidłowej oceny wsparcia brak szczegółów – zbyt ogólnikowo,

Premie dla młodych rolników – należy wykreślić wymóg ubezpieczenia w KRUS, biorąc pod uwagę projekty aktów prawnych ograniczających zasięg KRUS w rolnictwie, premia zbyt niska, postuluje się premie zróżnicowane w zależności od wielkości docelowego gospodarstwa, do limitu 200 tys. € określone w Rozporządzeniu,

Premia na rozwój małych gospodarstw – ten rodzaj wsparcia powinien być zastąpiony innym rodzajem wsparcia o charakterze socjalnym, ponieważ kryterium wzrostu wartości sprzedaży o co najmniej 30% w aktualnej sytuacji rynkowej  jest niemożliwe do spełnienia w większości małych gospodarstw,

Dopłaty do składek ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich – limit 736 € na gospodarstwo jest za niski, wręcz nierealny i wykluczający średnie i duże gospodarstwa,

Dofinansowanie Funduszy Ubezpieczeń Wzajemnych – nie ma uwag,

Współprac grup operacyjnych EPI – nie ma uwag,

Tworzenie i rozwój grup producentów …. – nie ma uwag,

Planowanie, informowanie i marketing …[art. 71] – nie ma uwag,

Wsparcie uczestników unijnych i krajowych systemów jakości żywności – poziom wsparcia zbyt niski, demotywujący, proponuje się co najmniej 15 tys. zł,

Doskonalenie zawodowe rolników – nie ma uwag,

Kompleksowe doradztwa rolnicze – nie ma uwag,

Doskonalenie kadr doradczych – nie ma uwag,

LEADER – nie ma uwag.