Zarząd ŚIR przedstawia uwagi dotyczące aktualnej sytuacji na rynku wieprzowiny oraz w związku z występowaniem ASF

Zarząd Śląskiej Izby Rolniczej w nawiązaniu do pisma Przewodniczącego Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi znak: RRW-1601-2-2015 z dnia 26.11.2015 r. przedstawia uwagi dotyczące aktualnej sytuacji na rynku wieprzowiny oraz w związku z występowaniem ASF:

1)    Obecna sytuacja na polskim rynku wieprzowiny była kształtowana od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej przez skomplikowany splot czynników krajowych, rynku unijnego, zjawiska globalizacji oraz przez skutki prywatyzacji polskiego sektora mięsnego. Najważniejszym problemem dla polskich producentów wieprzowiny jest od wielu lat coraz słabsza pozycja rynkowa, na co składa się relatywne rozdrobnienie produkcji trzody chlewnej w Polsce (lub zbyt wolne zjawisko koncentracji produkcji w relacji do podobnych zjawisk w krajach „starej” Unii Europejskiej), brak powiązań kapitałowych pomiędzy produkcją pierwotną, a przetwórstwem, niski poziom zorganizowania producentów rolnych oraz brak ochrony interesów producentów wieprzowiny w mechanizmach polskiej polityki rolnej. Ważnym czynnikiem osłabiającym produkcję pierwotną wieprzowiny jest niesprzyjające otoczenie kapitałowe, głównie trudny dostęp do kapitału obrotowego na polskim rynku i wysokie koszty sumaryczne pozyskania kapitału obrotowego. Jeśli pominąć tak zwane obiektywne czynniki rynkowe związane  między innymi z relacją ceny pasz do ceny skupu wieprzowiny, to najważniejszymi czynnikami wydają się być brak krajowych mechanizmów osłaniających ten rynek, tak pod względem prawnym (na przykład kontrole weterynaryjne przy napływie żywca
i mięsa z zagranicy), jak i pod względem wsparcia bezpośredniego produkcji wieprzowiny z budżetu krajowego w formach dozwolonych przez Unię Europejską, także w zakresie wsparcia bezpośredniego, równoległego do mechanizmów unijnych (na zasadzie 1,00 zł z Unii plus 1,00 zł pomocy krajowej). Reasumując należy wypracować w ramach krajowej polityki rolnej skuteczny mechanizm wsparcia sektora z budżetu krajowego.

2)    Rozwój sytuacji z ASF od stycznia 2014 r. miał i ma nadal bardzo negatywny wpływ na sytuację cenową żywca wieprzowego, przy czym relacje rzeczywiste wpływu ASF na potencjał produkcyjny wieprzowiny, biorąc pod uwagę relatywnie niewielki obszar oddziaływania tej choroby jest nieproporcjonalnie niższy od faktycznego wpływu wybuchu tej choroby w Polsce poprzez oddziaływania pozaekonomiczne na tym rynku. Doświadczenia ze zwalczaniem tej choroby na wschodzie Polski, zwłaszcza w zakresie tempa i kierunków zmienianych przepisów weterynaryjnych oraz braku zdecydowania administracji, co do właściwego kierunku rozwiązań ekonomicznych wskazują na konieczność nowego podejścia do ASF. Najważniejszym jest zweryfikowanie prognoz rozwoju tej choroby w Polsce, w związku z nowymi informacjami o etiologii tej choroby i wypracowanie nowych, skutecznych metod ochrony ekonomicznej rolników dotkniętych tą chorobą, a także wszystkich pozostałych producentów wieprzowiny. Przyjęty program
bioasekuracji, w tym mechanizm rekompensat za zaniechanie produkcji trzody powinien być jak najszybciej zmieniony, zgodnie ze składanymi wielokrotnie postulatami rolników z terenów objętych ASF. Nie mniej ważnym jest osłona polskiego rynku wieprzowiny pod względem informacyjnym, poprzez budowanie właściwego przekazu społecznego i rynkowego o tej chorobie. Równolegle należy przyjąć i wdrożyć pilnie strategię postępowania z populacją dzików w Polsce, które są wektorem tej choroby. Stosowane w 2014 i 2015 roku rozwiązania redukcji dzików na terenach zapowietrzonych okazały się nieskuteczne w sensie populacyjnym, w sensie technicznym, a w sensie prawnym pokazały słabość mechanizmów w zakresie redukcji populacji dzików w oparciu o Prawo Łowieckie oraz o ustawy o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa. Ogromnym zagrożeniem dla trwającego procesu redukcji dzików na obszarze zapowietrzonym może być wygaśniecie z dniem 19.01.2016 r. uchwał Sejmików o podziale kraju na obwody łowieckie, a tym samym paraliż obecnego niedoskonałego mechanizmu regulacji populacji dzików.